Sessies Lerend Netwerk Passend Onderwijs van Perspectief op School een groot succes!

Op 18 en 20 mei jl. organiseerde Perspectief op School (POS) voor het eerst het Lerend Netwerk Passend Onderwijs. Deze bijeenkomsten zijn opgezet voor samenwerkingsverbanden (SWV’S) in zowel het primair als voortgezet onderwijs. Het doel is om directeuren, bestuurders en kwaliteitsmedewerkers een plek te bieden, om kennis en ervaringen uit te wisselen op specifieke thema’s die actueel zijn binnen het passend onderwijs. Het waren twee succesvolle middagen waarin we met een mooie groep enthousiaste deelnemers het gesprek hebben gevoerd over het thema: ‘Het verantwoorden van de doelmatigheid en rechtmatigheid van de inzet van middelen door scholen en besturen'. 

Het Netwerk Passend Onderwijs 

Aanleiding voor het netwerk is de behoefte die POS heeft geconstateerd onder SWV’s uit het hele land om actief met elkaar in verbinding te staan om kennis, ervaringen en best practices te delen. Zoals een directeur-bestuurder van een SWV zelf aangaf: “Ik heb het gevoel dat ik steeds in mijn eentje het wiel aan het uitvinden ben, terwijl ik zeker weet dat andere samenwerkingsverbanden tegen dezelfde uitdagingen aanlopen en er wellicht al een oplossing voor hebben.” POS komt met het Lerend Netwerk Passend Onderwijs de SWV’s graag tegemoet in hun behoefte aan verbinding. Per jaar worden vier sessies georganiseerd op actuele thema’s die wij, al dan niet met een expert, inleiden om vervolgens samen in gesprek te gaan.  

Het bepalen van de thema’s 

Om de thema’s voor het Lerend Netwerk Passend Onderwijs vast te stellen is er in april een vragenlijst uitgezet onder de SWV’s. Hierin konden zij uit een inventarisatie van onderwerpen aangeven hoe actueel deze waren en of er interesse was om hierover een sessie bij te wonen. Uit de meer dan 50 ingevulde vragenlijsten kwamen duidelijk een aantal thema’s naar voren als de meest prangende onderwerpen.  

Het verantwoorden van de doelmatigheid en rechtmatigheid van de inzet van middelen door scholen en besturen 

Eén van de thema’s dat bij meer dan de helft van de SWV’s speelt en waarover bijna 60% een sessie wilde bijwonen, is het doelmatig en rechtmatig verantwoorden van de inzet van middelen door, samenwerkingsverbanden, besturen en scholen. Tijdens deze sessie bleek al snel dat de SWV’s omtrent dit thema’s tegen zeer overeenkomstige uitdagingen aanliepen. 

De kaders van het thema 

Zoals Joris Elbers aangaf in het eerste deel van de sessie, worden de kaders van de doelmatige en rechtmatige verantwoording gevormd door drie aspecten die met elkaar samenhangen: wet & regelgeving, toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs en de verbeteragenda voortkomend uit  de Evaluatie van passend onderwijs 2021. Hoewel deze drie aspecten richting geven aan het verantwoorden, bleek ook dat het voor de SWV’s  een uitdaging is aan de richtlijnen voor rechtmatige en doelmatige besteding handen en voeten te geven. 

Rechtmatige inzet 

Wat betref de rechtmatige inzet van middelen gaven de meeste deelnemers aan daar redelijk zicht op te hebben. Toch blijkt er ook sprake van een gebrek aan transparantie, zeker daar waar het gaat om grijze gebieden zoals de samenwerking met Jeugdhulp, het NT2 onderwijs of particulier onderwijs. Uit de reacties van de deelnemers bleek dat het gebrek aan transparantie ook bij de accountants binnen de SWV’s leidde tot verschillende interpretaties. 

Doelmatige inzet 

Meer dan de rechtmatige inzet, bleek het voor SWV’s veel uitdagender te zijn om de doelmatige inzet van middelen te verantwoorden. Het gebrek aan een landelijk normkader kwam hier naar voren als een duidelijke belemmering. Daarbij gaven de deelnemers aan ook druk te ervaren om de doelmatige verantwoording te realiseren en/of te optimaliseren, mede omdat de Inspectie dit onderdeel steeds zwaarder laat wegen in de beoordeling. Een enkele deelnemer heeft dit inmiddels aan den lijve ondervonden. De uitdaging wat betreft de doelmatige besteding kent duidelijk twee onderdelen. Ten eerste hebben veel SWV’s het financieel beheer nog niet stevig genoeg gekoppeld aan de doelstellingen en het kwaliteitszorgsysteem, terwijl dit toch essentieel is om uitspraken te kunnen doen over hoe de ingezette middelen bijdragen aan de resultaten en de kwaliteit van passend onderwijs en het dekkend netwerk. Ten tweede gaven deelnemers aan vooral rondom de verantwoording van grote bedragen zoals middelen voor LWO en basisondersteuning niet transparant te hebben wat daar bij de besturen en scholen zelf mee gebeurt en wat het effect daarvan is. Concluderend werd gesteld dat beide punten zowel gevolg als oorzaak zijn van een gebrek aan handvatten om op de verschillende niveaus in het SWV in gesprek te gaan over de doelmatige besteding van middelen, de gerealiseerde doelen en de bereikte effecten.  

 De visie van POS 

POS onderschrijft de drie knelpunten die de SWV’s ervaren bij de doelmatige verantwoording van de inzet van middelen. Het komen tot een oplossing start volgens ons bij het analyseren van de huidige situatie en van daaruit het vastleggen van een heldere strategie met meetbare doelen in het 4-jarige ondersteuningsplan en het jaarplan. Hierbij koppelen we financiële middelen aan de doelen en bepalen we, wie er waaraan bij gaat dragen (BKA1). De meetbare doelen kennen indicatoren die het mogelijk maken de voortgang te monitoren tijdens de uitvoering Hierdoor kunnen we tussentijds sturen op en communiceren over de voortgang (BKA2). Doordat de  financiële middelen gekoppeld zijn aan de meetbare doelstellingen, heeft het SWV én zicht op de voortgang op de gestelde doelen én inzichtelijk of de daaraan toegewezen middelen doelmatig zijn ingezet en de resultaten zijn bereikt. Tenslotte geeft dat zicht op welke vervolg acties er nodig zijn vanuit deze evaluatie (BKA 3). In bovenstaande visie sluit POS één op één aan bij het nieuwe toezichtkader van de Inspectie in elk van de stappen binnen het SWV proces. POS ondersteunt dit proces door inzichten te genereren die de dialoog mogelijk maakt op alle niveaus, van SWV tot besturen/sub-regio’s tot de scholen. Zo kan het gesprek steeds gaan over de vraag: draagt hetgeen we doen en de middelen die we daarvoor inzetten bij aan het verbeteren en/of versterken van passend onderwijs en hoe kunnen we hier van en met elkaar van leren.  

Een waardevolle sessie 

Vanuit POS hebben wij de sessie als zeer waardevol ervaren. Ook vanuit de deelnemers werd er positief gereageerd. Naast de herkenbare ervaringen en inspirerende voorbeelden werd ook de door ons ingebrachte informatie [klik hier voor de presentatie] en achtergronden als nuttig en zinvol ervaren, zeker voor herhaling vatbaar dus.   

Meer weten 

Kon je er niet bij zijn, maar wil je op basis van bovenstaande informatie toch graag in gesprek over het thema ‘het verantwoorden van de doelmatigheid en rechtmatigheid van de inzet van middelen door scholen en besturen’? Er is altijd ruimte voor een persoonlijke (online) kennismaking. Neem dan contact op met Olof Craenen via 06-15841114 of olof.craenen@perspectiefopschool.nl of Jan van der Wolf via 06-18756999 of jan.van.der.wolf@perspectiefopschool.nl.