Perspectief op School
  • nieuws
  • ons aanbod
  • onze klanten
  • onze partners
  • over ons
  • contact
  • inloggen
  • nieuws
  • ons aanbod
  • onze klanten
  • onze partners
  • over ons
  • contact
  • inloggen

Het belang van strategie en data voor Passend Onderwijs

Beter inzicht in de kwaliteit van samenwerkingsverbanden wordt bevorderd wanneer zij hun doelen plaatsen in een strategisch kader. De inzet van data in een cyclus waarin de dialoog centraal staat is daarvoor een goed startpunt. We laten u in een korte pilot graag zien hoe dit werkt.

Passend onderwijs werd ingevoerd in augustus 2014 als stelselherziening voor het onderwijs aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Na vijf jaar zijn de conclusies van de evaluatie van de effecten van de stelselherziening gepresenteerd in het Rapport Evaluatie Passend Onderwijs. Ook de Onderwijsinspectie wijdde hier aandacht aan in het Rapport De Staat van het Onderwijs 2020. Beide rapporten concluderen enerzijds dat er ontwikkeling zichtbaar is bij de samenwerkingsverbanden en anderzijds dat samenwerkingsverbanden nog te weinig zicht hebben op de doelmatigheid van hun activiteiten.

De verantwoordelijkheden van de samenwerkingsverbanden
Samenwerkingsverbanden hebben de afgelopen vijf jaar alles behalve stilgezeten. Enerzijds hebben ze zich toegelegd op het inrichten en uitvoeren van taken als bureau-organisatie (met bureau-organisatie wordt gedoeld op de leidinggevende, de medewerkers en commissies die de afgesproken procedures rond het organiseren van ondersteuning uitvoeren) . Anderzijds is veel aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden als netwerk-organisatie (met netwerkorganisatie wordt gedoeld op het geheel van ondersteuning en expertise dat de deelnemende scholen en schoolbesturen realiseren). Het rapport Evaluatie Passend Onderwijs onderstreept de positieve ontwikkelingen bij de samenwerkingsverbanden als bureau-organisatie. Als resultaat wijst ze daar op de verbeterde organisatie van Passend Onderwijs. Echter stelt het rapport ook dat er een aantal verwachtingen niet zijn waargemaakt. Deze conclusie heeft voornamelijk betrekking op de verantwoordelijkheden van de samenwerkingsverbanden als netwerk-organisatie. De voornaamste uitdaging zit hem volgens rapport in de onduidelijkheid over de gerealiseerde kwaliteit.

Veel passie, maar weinig inzicht in resultaten
In overeenstemming met het belang van de maatschappelijke missie, het organiseren van passend en thuisnabij onderwijs voor ieder kind, is er door de samenwerkingsverbanden vanaf dag één ingezet op kwaliteitsactiviteiten om dit te realiseren. Er is gestart vanuit de passie het beste te doen voor ieder kind. Er zijn overlegstructuren ingericht met het netwerk en afspraken gemaakt over doelen die gezamenlijk bereikt dienen te worden om de kwaliteit van Passend Onderwijs te waarborgen en waar nodig te verbeteren. Zoals nu blijkt uit de rapporten van Inspectie en Evaluatie Passend Onderwijs is het resultaat van niet altijd inzichtelijk, bijvoorbeeld daar waar het gaat om de doelmatigheid van de ingezette middelen.

Een complexe omgeving vraagt om heldere strategie
Eén van de uitdagingen waar de samenwerkingsverbanden mee te maken hebben bij het uitvoeren van hun taken is de complexe omgeving waarbinnen ze werken. Die complexiteit is tweeledig. Enerzijds ligt deze in de omvang van de verantwoordelijkheid. De samenwerkingsverbanden zijn (mede)verantwoordelijk voor de toekomst van kinderen en ontvangen daarvoor veel gemeenschapsgeld. Zoals blijkt uit het rapport Evaluatie Passend Onderwijs legt dit maatschappelijke druk op de organisaties. Anderzijds ligt die complexiteit in ‘het onderlinge samenspel van veel mensen en factoren’ dat de resultaten van Passend onderwijs bepaalt. Een extra uitdaging is daarbij het niet-hiërarchische karakter van de positie van de samenwerkingsverbanden.

Het belang van strategisch kwaliteitsmanagement
Om binnen de complexe omgeving de resultaten van Passend Onderwijs inzichtelijk te maken, zullen samenwerkingsverbanden zich moeten ontwikkelen tot organisaties die denken vanuit strategisch kwaliteitsmanagement. Dit betekent dat kwaliteitsactiviteiten op structurele basis en cyclisch plaatsvinden, de activiteiten onderling met elkaar in verband zijn gebracht en ze strategisch worden ingezet. Daardoor dragen ze bij aan het realiseren van de doelen die de organisatie stelt. Om te komen tot strategisch kwaliteitsmanagement is een strategisch kader onmisbaar. Dit kader vormt de basis waarbinnen doelen en activiteiten samen met het netwerk worden afgestemd en vastgelegd.

Data als basis voor het strategie
Een heldere strategie begint bij heldere keuzes. Voor die keuzes zijn coördinaten nodig, data die laten zien wat het vertrekpunt is bestaande uit de uitgangspositie en de context. De leerlingenstromen, -zwaartes en prognoses, alsmede ondersteuningsaanbod en middelenverdeling zijn daar voorbeelden van. Door deze data inzichtelijk te maken, wordt voor de samenwerkingsverbanden op overkoepelend niveau duidelijk welke ontwikkelingen er gaande zijn in de regio en waar eventuele witte vlekken zitten. De inzichten vormen de basis voor het strategisch kader, waarbinnen samen met het netwerk speerpunten (voor in het OP, jaarplan of MJB), doelen en concrete activiteiten worden vastgesteld. Alleen door te starten vanuit de data wordt helder hoe doelen en activiteiten passen binnen en bijdragen aan de koers van de samenwerkingsverbanden en worden de opbrengsten van die activiteiten voedingsbodem voor de continue ontwikkeling van de strategie. Het is in deze wederkerige invloed van data-gedreven strategie en concrete (en meetbare) doelen en activiteiten dat de kwaliteit van Passend Onderwijs inzichtelijk wordt.

Inzicht in data met Perspectief op School
Perspectief op School (POS) helpt samenwerkingsverbanden hun strategie meetbaar en merkbaar te maken. POS biedt een pilot aan voor samenwerkingsverbanden om hier op een toegankelijke manier kennis mee te maken. De pilot vindt plaats in een korte tijd, brengt minimale administratieve lasten met zich mee en geeft veel inzicht. Enerzijds worden de uitgangspositie en context van het samenwerkingsverband inzichtelijk. Ook wordt een solide basis gelegd om strategie meetbaar en merkbaar te maken.

(Meer weten over hoe strategie en data samenwerkingsverbanden kunnen helpen te sturen op de kwaliteit van Passend Onderwijs? Neem gerust contact op)

Olof Craenen – Perspectief op School
E: olof@perspectiefopschool.nl
T: 06-15841114
Hier vind je het artikel in pdf: Het belang van strategie en data voor Passend Onderwijs