Atsje van der Meulen
De weg naar het Ondersteuningsplan 2022-2026 van SWV Zuidwest Friesland Fultura VO
POS heeft in het schooljaar 2021-2022 verschillende samenwerkingsverbanden (SWV’s) begeleidt met het opstellen van het Ondersteuningsplan (OSP). Nu alle plannen zijn ingeleverd bij de Inspectie van het Onderwijs en vanaf 01 augustus uitgevoerd gaan worden, gaan we als POS in gesprek met de betrokkenen vanuit de SWV’s om terug te kijken op het gelopen traject: We kijken terug naar wat goed is gegaan en waar het proces nog beter kan. De eerste die wij spraken is Atsje van der Meulen van SWV Zuidwest Friesland Fultura VO.
Even voorstellen
Atsje van der Meulen is inmiddels vier jaar werkzaam als beleidsadviseur passend onderwijs voor SWV Fultura. De afgelopen maanden is Atsje druk bezig geweest om onder begeleiding van POS in samenwerking met alle betrokkenen een OSP op te stellen voor de periode van 2022 tot 2026. Dit plan moet zorgen voor nieuw perspectief en de juiste koers voor het SWV. Wij vroegen Atsje naar haar ervaring binnen de weg naar het nieuwe OSP.
Wat is jouw rol geweest tijdens het opzetten van het OSP?
“Vanuit het SWV ben ik diegene geweest die de kar heeft getrokken. Dat ik hierin het voortouw heb genomen, heeft ook te maken dat wij als SWV tijdelijk geen directeur hadden. Desondanks wilde ik toch verzekeren dat er in mei 2022 een OSP lag dat herkenbaar is voor en breed gedragen wordt binnen ons SWV. Ik heb daarom steeds gekeken wat er nodig was en hoe het mogelijk was om alle stakeholders en partijen (betrokken bij het SWV) mee te nemen binnen het opstellen van een nieuw OSP 2022-2026.”
Waarom wilden jullie ondersteuning door een externe partij in het opzetten van een nieuw OSP?
“Dit heeft meerdere redenen gehad. Allereerst waren wij op het moment van de start van het proces nog 'stuurloos' als SWV, in de zin dat wij op zoek waren naar een nieuwe directeur. Alleen een OSP opstellen is heel erg lastig. Naar aanleiding daarvan ben ik op zoek gegaan naar een externe partner voor dit proces en kwam ik in contact met POS. Vervolgens heb ik verschillende persoonlijke gesprekken gevoerd over het proces. Hierin kwam de expertise van POS duidelijk naar voren. Daarnaast was dit ook zichtbaar in de praktijk door de begeleiding bij het opstellen van OSP’s bij andere SWV’s.
Waardoor gaf POS jou het vertrouwen om gezamenlijk een kwalitatief OSP te ontwikkelen?
“Door het complete plaatje, weten waar je het over hebt en de ervaring die POS meebrengt. Vooral de adviseur (Joris Elbers) is enorm sterk wanneer het aankomt op kennis en ervaring op verschillende niveaus. Hij luistert aandachtig, vraagt concreet door, geeft nieuwe inzichten en is goed benaderbaar. Ik had er hierdoor direct vertrouwen in dat we samen binnen het korte tijdbestek een gedegen OSP konden neerzetten.”
Waren de stappen binnen het proces van het OSP al reeds bekend of heeft POS hierin een meerwaarde kunnen leveren met haar inbreng?
“Er was hier nog helemaal niks bekend, we hebben POS hierin echt nodig gehad. Wel hebben we voor het opzetten van ons nieuwe OSP aangegeven wat de huidige situatie was en waar de focuspunten lagen. Dit is door POS allemaal meegenomen binnen het proces. Dit heeft in mijn ogen ook daadwerkelijk impact gehad binnen het opzetten van het OSP dat er nu ligt.
Het SWV, de aangesloten besturen en scholenen externe betrokkenen (sociale domein) hadden allemaal een afzonderlijke visie vanuit hun eigen perspectief. Hoewel begrijpelijk, maakt dit het uitdagend een plan te schrijven dat van iedereen is. POS heeft binnen dit proces echt het perspectief veranderd met vernieuwende inzichten. Vanuit de ervaring werden alle betrokkenen meegenomen in het belang van de gezamenlijkheden, daar waar nodig werd er ook tegengas gegeven. Zo was er ruimte voor discussie terwijl we met elkaar toch een heldere koers vasthielden. Daar zag je ook duidelijk de meerwaarde van de inzet van een externe partij. Ik geloof niet dat dit op deze manier mogelijk was geweest als iemand intern het proces had begeleid.”
Hoe vond je dat de interne en externe stakeholders werden meegenomen binnen het OSP?
“Vanuit het verleden was er weinig draagkracht binnen het SWV voor het vorige OSP. Het OSP is destijds door één persoon geschreven in een kamertje (zonder alle betrokkenen daarin mee te nemen). Er was dus geen gedeelde verantwoordelijkheid of perspectief waar je naar toe werkt binnen het SWV.
Om echt verandering toe te kunnen passen zal je alle lagen mee moeten nemen. Het was voor mij daarom van essentieel belang om samen met de externe en interne stakeholders de inhoud van het nieuwe OSP in te vullen. Door het voeren van de vele panelgesprekken binnen de verschillende lagen van het SWV heb ik echt het gevoel dat we gezamenlijk een koers gaan varen aan de hand van het nieuwe plan en dat de verantwoordelijkheid in de toekomst niet meer bij één persoon komt te liggen van het SWV.
Daarnaast vond ik de gesprekken die we hebben gevoerd met de stakeholders kwalitatief sterk omdat we het gezamenlijk hebben gehad over de inhoud. Hierin durfden we elkaar aan te spreken over de visie, inhoud en belangen. Zo ontstond er een compleet plaatje en is het bewustzijn ontstaan binnen het SWV dat we als netwerkorganisatie samen verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren en behalen van de doelstellingen die zijn vastgelegd. Vanuit ons gezamenlijke oogpunt kunnen we nu ook kritisch gaan kijken naar wat er goed gaat en waar verbeterpunten liggen. Daarnaast komt er uit de gesprekken duidelijk naar voren dat we elkaar nodig hebben om de voortgang die we voor ogen hebben te bereiken.”
“Dit is echt een plan van alle stakeholders binnen het SWV”
Verwacht je dat de doelstellingen binnen het nieuwe OSP breder gedragen zullen worden binnen het SWV?
“Ja dit verwacht ik van wel. Dit nieuwe plan wordt geleefd door alle lagen binnen het SWV. De nieuwe doelen en inhoudelijke stukken zijn gebaseerd op meningen van alle betrokkenen. Er is dus geen afhankelijkheid meer wanneer ik bijvoorbeeld zelf weg val. Ik heb er dan ook vertrouwen in dat mensen de beleving van het nieuwe OSP gaan voelen als iets eigens.”
Op welke manier gaat het nieuwe plan effect hebben op de uitvoer van de taken en positionering van het SWV?
“Ik weet zeker dat het plan de positionering van het SWV gaat verduidelijken en verstevigen. Binnen het OSP is er aandacht geweest voor het SWV als bureaudienst en als netwerkorganisatie. Vervolgens zijn voor beide verantwoordelijkheden speerpunten ontwikkeld met heldere doelen die via indicatoren meetbaar of merkbaar zijn gemaakt. Door een splitsing te maken in bureau- en netwerkorganisatie wordt heel helder voor welke doelstellingen het SWV als bureau zelf verantwoordelijk is en welke doelen enkel in gezamenlijkheid kunnen worden uitgevoerd. Dat de doelen scherp zijn opgesteld en zowel meetbaar als merkbaar zijn zorgt ervoor dat er nu ook gestuurd kan gaan worden op het behalen ervan. Met het vernieuwde OSP kan er zowel tussentijds gemonitord worden als aan het einde van de planperiode, zowel jaarlijks als straks over vier jaar. Zo kan er helder geëvalueerd worden wat er wel en niet is bereikt, welke zaken we hebben afgerond en welke doelen meegenomen moeten worden naar de volgende periode. Dit borgt ook weer een doorgaande lijn van ontwikkeling aan de hand van heldere keuzes.
Daarnaast zijn de doelen zo opgesteld dat we niet zonder elkaar kunnen. Als SWV, bestuur of school kan je hier niet meer onderuit. We durven ons eigen belang los te laten en er is met het nieuwe plan een gevoel gecreëerd dat we gezamenlijk iets aan onze huidige uitdagingen moeten gaan doen. Dus niet alleen VSO of regulier onderwijs apart, maar samen! De uitwerking hiervan in de praktijk moet natuurlijk nog blijken, maar ik heb er vertrouwen in dat we het met elkaar gaan doen.”
Wat vond je van de vormgeving binnen het nieuwe OSP?
“De vormgeving was overzichtelijk, concreet en duidelijk. De inhoudelijke stukken zijn echt ‘to the point’. De geschreven stukken zijn duidelijk en helder, er staat niet meer dan dat er nodig is. Voor mij persoonlijk was dit OSP echt een verademing ten opzichte van ons voorgaande OSP met 180.000 pagina’s waarin ik ook zelf niet meer van wist welke doelstellingen er überhaupt waren.”
Wat vond je van onze adviseur?
“Ik heb hem voor de grap gevraagd of hij vanaf augustus niet vast bij ons wil komen werken, zo blij ben ik met Joris. Het is een heel fijn persoon om mee samen te werken. Hij denkt graag vooruit binnen het proces, maar is wel toegankelijk en zorgt dat iedereen wordt meegenomen. Daarnaast weet hij met al zijn ervaring echt waar hij het over heeft. Dit kwam voornamelijk terug binnen de panelgesprekken die hij begeleid heeft. Hierin laat hij mensen ook goed in zijn of haar waarde.”
Op basis van je ervaring, wat zou je andere SWV willen meegeven die een nieuw OSP-traject ingaan?
“Doe je OSP-traject samen met POS! De samenwerking gaat je als SWV echt heel erg veel opleveren! Ik zou POS dan ook een 9 geven als eindbeoordeling.”